آزمایش شماره 1 :تعیین درصد کربنات کلسیم در یک نمونه رسوب
شرح آزمایش :ابتدا مقداری رسوب را با ترازو به دقت وزن کرده (بین 5 تا 10 گرم برداشت شود) رسوب را در یک بشر ریخته و در آن بشر آرام آرام اسید کلردیک اضافه شد ( به همراه هم زدن ) به اندازه اضافه می کنیم که تمام کربنات کلسیم موجود در آن رسوب واکنش دهد . وقتی که دیگر حبابی از مایع بیرون نیامد نشان دهنده اتمام کربنات کلسیم رسوب است (با اضافه کردن اسید هیچ واکنشی صورت نمی گیرد ) . یک کاغذ صافی را وزن کرده (به وزن کاغذ صافی در آخر آزمایش نیازمندیم ) . کاغذ صافی را تا کرده درون یک قیف قرار می دهیم . محتویات درون بشر (اسید و رسوب ) را از کاغذ صافی عبور داده تا رسوب بدون کربنات از مایع آن جدا شود . بعد از اینکه تمام محلول از کاغذ صافی عبور کرد کاغذ صافی را با احتیاط از روی قیف برداشته و بر روی یک شیشه ساعت که قبلا وزن شده است قرار می دهیم و شیشه ساعت به همراه کاغذ صافی محتوی رسوب را درون دستگاه اتوکلاو قرار می دهیم . بعد از اینکه کاغذ صافی کاملا خشک شد آن را وزن می کنیم و جرم کاغذ صافی و شیشه ساعت (که قبل از آزمایش وزن کرده و یادداشت کرده ایم ) را از جرم کل آن کم می کنیم که جرم رسوب بدون کربنات به دست می آید . جرم رسوب بدون کربنات را از جرم اولیه رسوب کم کره و جرم کربنات آن رسوب را به دست می آوریم و از این رو درصد کربنات را در خاکهای مورد آزمایش به دست می آوریم.
آزمایش شماره 2 :تعیین درصد تخلخل یک نمونه سنگ
شرح آزمایش : ابتدا نمونه سنگ مورد آزمایش را با یک نخ می بندیم و به دقت وزن می کنیم (یاداشت می کنیم) . مقداری پارافین جامد درون یک بشر قرار می دهیم و آن را روی شعله قرار می دهیم تا پارافین به حالت مایع تبدیل شود ولی مواظب باشیم که پارافین نجوشد . نمونه سنگ را از طرف نخ آن گرفته و درون پارافین فرو می بریم تا تمامی خلل و فرج آن از پارافین پر شود ( تا جایی که دیگر حباب از سنگ بیرون نیایید ) و سپس صبر می کنیم تا پارافین روی سنگ خشک شود و سپس آن را وزن می کنیم (وزن پارافین روی سنگ به دست می آید) با داشتن وزن حجمی پارافین حجم پارافین روی نمونه به دست می آید . سپس نمونه سنگ را درون یک استوانه مدرج که تا به اندازه مشخصی از آب پر شده قرار می دهیم حجم بالا آمده آب حجم نمونه با پارافین است ( حجم پارافین قبلا محاسبه شده ) که می توان با کم کردن حجم پارافین از آن حجم سنگ به همراه فضای خالی آن به دست می آید . سپس برای به دست اوردن حجم فضای خالی ، به اندازه وزن اولیه سنگ از همان جنس نمونه سنگ ، سنگ را خرد کرده و به اندازه وزن نمونه اولیه برداشت می شود . این سنگ خرد شده به همان اندازه است ولی با این تفاوت که فضای خالی ندارد . با اندازه گیری حجم آن و کم کردن از حجم نمونه با فضای خالی می توان حجم فضای خالی را به دست آورد (سنگ خرد شده را درون استوانه مدرج ریخته و حجم آن را به دست می آوریم )
آزمایش شماره 3 :اندازه گیری املاح نمونه رسوب یا خاک
مقداری رسوب را از الکی با مش 60 عبور داده رسوب نباید مرطوب باشد به همین علت رسوب را درون دستگاه اتوکلاو قرار می دهیم تا کاملا خشک شود . بعد از خشک شدن 20 گرم از آن را برداشته و درون ارلن می ریزیم ، ارلن را با 100 (سی سی ) از آب مقطر پر می کنیم . ابتدا با هم زن تمامی رسوب را با آب مخلوط کرده سپس ارلن را روی دستگاه شیکر قرار داده و به مدت 30 دقیقه هم بخورد تا کاملا املاح آن در آب حل شود . بعد از گذشت 30 دقیقه ارلن ار از دستگاه جدا کرده و محلول درون آن را از کاغذ صافی عبور داده ، بعدد از اینکه به اندازه کافی محلول از کاغذ صافی عبور کرد آن را درون یک بشر ریخته و دسته دستگاه تعیین (ای سی ) را درون آن قرار داده و ای سی محلول را به دست می آوریم .E C رسوب را می توانیم از ضرب نسبت S در E C محلول به دست آورد . در اینجا S نسبت آب مصرفی در آزمایش به وزن رسوب مصرفی در ضریب M که مقدار متوسط مقدار نمک در منطقه است .
آزمایش شماره 4 :جداسازی کانیهای سنگین
ابتدا مقداری رسوب را با عبور دادن از الک های که مش آنها کمتر از 200 است (مانند 60 یا 120 ) . رسوب عبوری از الک را روی الکی با مش 200 قرار می دهیم و رسوب را شستشو می دهیم .رسوب باقی مانده را در دستگاه خشک کن قرار داده . بعد از خشک شدن رسوب را درون یک بشر می ریزیم و روی آن محلول برموفرم می ریزیم و آن را درن یک قیف جدا کننده قرار داده (که در زیر دارای یک شیر است ) . با توجه به وزن مخصوص محلول (8/2) سه حالت پیش می آید 1_ کانیهایی که وزن مخصوص بالاتری دارند در پایین 2_ کانیهایی که وزن مخصوص مساوی با محلول دارند معلق در وسط 3_ کانیهایی که وزن مخصوص کمتری دارند در بالای محلول قرار می گیرند با توجه به ترتیب بالا کانیهای سنگین در پایین محلول قرار گرفته و می توان با باز کردن شیر کانیهای قسمت پایین را جدا کرد . برای جدا سازی محلول از کانیها به آنها الکل اضافه کرده ، و برای جدا کردن الکل از آب استفاده می کنیم و نمونه را در دستگاه شک کن قرار داده تا خشک شود و بعد از با استفاده از میکروسکوپ مورد برسی قرار می گیرند
آزمایش شماره 5 :تعیین چگالی ذرات خاک(GS )
شرح آزمایش : ابتدا مقداری خاک را از الکی با عبور از مش 200 تهیه کرده و 25 گرم از آن را برای آزمایش برداشته . سپس 100 سی سی آب مقطر را درون یک پیکنومتر می ریزیم و وزن ان را بدست می آوریم (برای بدست آوردن وزن پیکنومتر ) سپس آب درون پیکنومتر را میریزیم و نمونه رسوب را درون پیکنومتر می ریزیم و مقداری آب مقطر نیز به آن اضافه می کنیم و آن را بر روی شعله چراق قرار داده تا خوب گرم شود در این حین حبابهایی در سطح محلول ایجاد می شود . بعد از گرم شدن (نباید بجوشد ) با مقداری آب مقطر محلول را تا به اندازه خط نشان می رسانیم . ممکن است در بالای محلول کف تشکیل شود که باعث خطا می شود می توانیم صبر کنیم که کف ها از بین بروند و یا اینکه با میله هم زن به دقت کف ها را از بین ببریم . سپس این پیکنومتر به حجم رسانده شده را وزن می کنیم . WS GS= WS-(WBWS-WBW) WS= وزن ذرات خشک خاک WBW=وزن پیکنومتر +آب مقطر WBWS= وزن پیکنومتر +آب مقطر + وزن رسوب
آزمایش شماره 6 :تعیین قطر ذرات به روش هیدرومتری
شرح آزمایش :ابتدا مقداری رسوب را از الک با مش 200 عبور داده و مقدار 50 گرم از آن را وزن می کنیم . سپس نمونه رسوب را در یک استوانه مدرج یک لیتری می ریزیم و یک لیتر آب مقطر نیز درون آن می ریزیم . سپس 125 سی سی محلول کال 4% نیز به آن اضافه می کنیم . در استوانه دیگر نیز 1 لیتر آب مقطر و 125 سی سی کالگون می ریزیم و از آن به عنوان محلول شاهد استفاده می کنیم . با استفاده از یک هم زن محلول درون استوانه را را به مدت 10 دقیقه هم می زنیم و سپس حدود 50 ثانیه صبر می کنیم و سپس چگالی سنج را وارد می کنیم و در زمان های 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 دقیقه بعد از آن عدد چگالی سنج را قرائت می کنیم و بعد از آن چگالی سنج را از محلول خارج کرده و وارد استوانهشاهد می کنیم و در دقایق 15 ، 30 ، و 60 نیز این کار را تکرار می کنیم و همچنین 24 ساعت بعد از آن نیز این کار را انجام می دهیم . بعد از هر مرتبه قرائت چگالی سنج را از استوانه محتوی رسوب خارج می کنیم و آن را وارد استوانه شاهد می کنیم . P=Rc a 100 / WS 1/2 D=K(L/T) K جدول ضمینه L جدول ضمیمه قرائت تصحیح شده ضرب تقسیمCT درجه حرارت قرائت هیدرومترRH زمان ساعت
آزمایش شماره 7 :تعیین قطر ذرات به روش غربال
شرح آزمایش : ابتدا نمونه را به دو قسمت تقسیم می کنیم و از یک قسمت بزرگترین دانه را انتخاب می کنیم و با استفاده از یک کولیس قطر میانگین آن را اندازه می گیریم با محاسبه این قطر رنجی برای ما مشخص می شود که با توجه به جدول میانگین ، قطر ذرات، میزان برداشت از رسوب یا نمونه خاک مشخص می شود . سپس با انتخاب الک های مناسب که دارای شماره مش های می باشد که در رنج اعداد مرزی بین مثلا : شن و ماسه درشت یا ماسه دانه درشت با ماسه ریز . بعد از انتخاب مش های مناسب نمونه را در اولین الک (که دارای عدد مش کوچکتری نسبت به الک های زیرین است ) قرار می دهیم و الک ها را به ترتیب پشت سر هم قرار می دهیم . در الک ها را می گذلریم و الک ها را روی دستگاه شیکر قرار می دهیم و سپس مقدار رسوب را در هر الک اندازه می گیریم تا اینکه میزان عبور رسوب از هر الک مشخص شود . برای اندازه گیری وزن رسوب می توانیم قبل از اینکه رسوب را درون الک بگذاریم تک تک الک های خالی را وزن کرده و بعد از آزمایش الکهای پر را روی ترازو گذاشته و اضافه وزن آنها وزن رسوب می شود . شماره الک mesh فی mm رده بندی ذرات وزن هر بخش از الک وزن تجمعی درصد تجمعی درصد وزنی درصد عبور نمودار آن را می کشیم درصد عبور اندازه دانه درجه شوری هدایت الکتریکی کاملا شیرین 0 - 15 شیرین 15 - 500 شوری ضعیف 500 - 1000 متوسط تا قوی 1000 - 2000 قوی 2000 - 4000 شوره زار >4000
