GaPs.ir - Geology and Petroleum Science - انواع فسیل ها

بى مهرگان حيواناتى چند سلولى بدون ستون فقراتند اين گروه بزرگ حدود 95% گونه هاى موجودات زنده از جمله ارگانيسم هاى شناخته شده اى مانند حشرات، خرچنگ، صدف و کرم خاکى و همينطور تريلوبيت ها (Trilobites)، براکئوپودا (brachiopods)و کرينوئيدها (crinoids ) را بر مى گيرد.

بى مهرگان زيستگاه متنوعى چون اعماق دريا، استخرها، سواحل مرجانى سنگهاى ته رودخانه ها و خاک دارند. اگر چه برخى از بى مهرگان بهتر از برخى ديگر فسيل مى شوند اين گروه داراى بقاياى فسيلى بسيار قديمى است که تا دوره پر کامبرين امتداد مى يابد.

اولين فسيل شناخته شده: پرکامبرين

آخرين فسيل شناخته شده: کواترنرى

1- حشرات

حشرات(Insects) اغلب داراى بدنى هستند که از 3 قسمت تشکيل شده است. سر، سينه و شکم و به گروه Hexapodبه معناى «6پا» تعلق دارند زيرا روى سينه داراى 6پا مى باشند. اينها شامل 3 گروهcollembola ،protrura  و Diplura هستند زيرا از اعضاء نزديک حشرات به شمار مى آيند و روابط آنها هنوز تحت مطالعه قرار دارد.

برخى از ديرين شناسان collembola (springtails) که فسيلهاى آن در سنگهاى دونين کشف شده است را قديميترين حشرات شناخته شده مى دانند. اعضاء ديگر گروه ها اولين بار در کربنيفر ظاهر شدند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: دونين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

2- ستاره هاى دريايى

دو گروه مختلف از خارپوستان ها که معمولاً با هم ستاره دريايى «sea stars» ناميده مى شوند.

ستاره هاى دريايى واقعى (Asteroidea): داراى پاى لوله اي  براى حرکت موتورى و شکار طعمه هستند. Asteroides قديميترين اعضاء اين گروهند، که در دوره اردوويسين ظاهر شده اند.

مارسانان (Ophiuroidea): با چرخش بازوهاى باريک و مار مانند حرکت مى کنند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: اردوويسين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى ( اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

3- خارداران

توتيايى دريايى و heart urchin ها گروهى از خارپوستان هستندکه Echinoid ناميده مى شوند اينها داراى اسکلت هاى قلب مانند، بيضى شکل و يا دايره اى هستند. که پوسته ناميده شده و از صفحات کربنات کلسيم که به سختى در هم فرورفته اند تشکيل شده است خارداران زنده با خار پوشيده شده اند، اگر چه خارهاى روى خارپوست هاکوتاه بوده وبه جانور ظاهرى پوشيده از مو مى دهند.

خارهاى توتياى دريايى معمولاً بلند و برجسته  است و در بعضى گونه ها ممکن است حاوى مواد سمى براى دفاع از خود مى باشد. خارها معمولاً پس از مرگ به سرعت جدا شده، و در نتيجه فسيل هاى توتياى دريايى عموماًً فاقد خار هستند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: اردوويسين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

4- شلى سراتاها

از آرتروپودها (مفصل پايان) هستند و اين نام به خاطر يک جفت زائده در مقابل دهان که chelicerae اميده مى شود. اعضاء اين گروه فاقد شاخک بوده و داراى بدنى هستند که به طور مشخص بر 2 قسمت تقسيم شده است:

قسمت سر (Prosoma) و قسمت بدن اصلى (opisthosoma). عنکبوت ها، کنه ها، عقرب ها و خرچنگهاى فعلى از chelicerate هاى شناخته شده اند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: اردويسين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

5- بريوزواها

 آنها موجودات خزه اى شکل نيز ناميده مى شوند (به دليل شباهت ظاهرى به خزها) آنچه ما بصورت يک بريوزوآ مى بنيم در واقع يک کولونى ساخته شده از واحدهاى بسيار کوچک است که هر کدام از يک جانور و خانه اش ساخته شده است.

بريوزوآها رابطه نزديکى با براکئوپودها دارند. هر 2 گروه داراى يک اندام منحصر بفرد تغذيه و تنفسى است که لوفوفور (Lophophore) ناميده شده که خيلى شبيه يک نوار پلاستيکى پوشيده با موهاى ريز است. با جابجايى موها، جريانى ايجاد مى کنند که آب و غذا براى موجود فراهم

مى کند. اغلب بريوزوآها در حال اتصال به يک سطح سخت زندگى کنند مانند صدف، سنگ، چوب ،لاک لاک پشت هاى دريايى و جلبک هاى بزرگ. بسيارى از بريوزوآها متعلق به دوره پالئوزوئيک اسکلت هاى کولونى بسيار محکمى ار کربنات کلسيم ساخته اند و ازفسيل هاى بسيار رايج هستند.

اولين ظهور شناخته شده: اردوويسين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

6- کرينوئيدها

اين جانوارن تقريباً در درياهاى امروزى نادرند اما اعضاء برجسته در محيطهاى آبى پالئوزيک بحساب مى آيند. به دو صورت با ساقه و بدون ساقه وجود دارند که هر دو از راه به دام انداختن ذرات شناور با پاى لوله اى و انتقال آنها به دهان ، تغذيه مى کنند.

در Sea lilies يا Crinoid هاى ساقه دار داراى ساقه هاى انعطاف پذيرى است که از ديسک هاى کوچک کربنات کلسيم ساخته شده اند و همينطور بدنى کيسه اى شکل با بازوهاى مودار که براى بر دام انداختن غدا مورد استفاده قرار مى گيرد.

در Feather stars موجود فاقد ساقه و داراى بدن متمايز مى باشند و آنها با باز و بسته کردن بازوهاى پر موى خود در اطراف صخره ها شنا مى کنند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: کامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

7- ساير بى مهرگان

اين گروه شامل گروه گسترده ى از حيوانات است که داراى باقيمانده هاى طولانى و پراکنده فسيلى هستند. از جمله نماتودها، کرم هاى مسطح، آنليده ها،  cetenophores و scolecodontها، مشهورتر هستند. جانوران ديگر که در اين گروه قرار مى گيرند موجوداتى مانند  Stromatoporoidها، archaeoyathها، receptaculitidها هستند .

آرکئوسياتيدها اولين بار در دوره کامبرين ظاهر شده و در پايين اين دوره منقرض شدند.

ساير تاکساها بعدها در فانروزوئيک ظاهر شدند و برخى هنوز هم به زندگى خود ادامه مى دهند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: کامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

8- سخت پوستان

آنها شامل گروه متنوعى از موجودات دريايى، آب شيرين و موجودات خشکى زى هستند. تمامى سخت پوستان داراى سرى با پنج جفت زائده مى باشند که 2 تا از آنها زائده است .اما تعداد قطعه هاى بدن زائده هاى روى سينه و شکم و وجود يک دم در گروه ها متفاوت است. بسيارى از سخت پوستان ميکروسکوپى مانند ميگوى آب شور  ازاعضاء پلانکتونى دريايى مى باشند که يک منبع غذايى مهم براى جانوران دريايى بحساب مى آيند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: کامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

9- همى کورداتها و کورداتها

گروه chordata شامل همه مهره داران است اما از آنجا که مهره داران خود يک گروه بسيار بزرگ است ، ما آنها را جداگانه مورد بحث قرار مى دهيم. Choradate هاى فسيل را مى توان در سنگهايي به قدمت کامبرين يافت ، Hemichordateها به معناى «نيمه – مهره دار»داراى بسيارى از ويژگيهاى مهره داران  بوده، اما در برخى جبنه هاى رشد و ريخت شناسى متفاوتند.

گراپتوليت ها شناخته شده ترين نوع فسيل هاى همى کوردات ها مى باشند که اولين بار در اردوويسين ظاهر شده و بعدها در دوران دونين منقرض مى گردند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: کامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

10- بازوپايان

حيواناتى دريازى که داراى صدفى از کربنات کلسيم يا فسفات کلسيم اند که از 2 کفه ساخته شده و معمولاً از نظر شکل و سايز با هم متفاوتند.بازوپايان(Brachiopods)  رابطه نزديکى با (Bryozoans) دارند.

هر دو گروه داراى اندام هاى تغذيه و تنفسى هستند که لوفوفور (lophophore ) ناميده شده و کمى شبيه يک نوار لاستيکى پوشيده شده با موهاى ريز است.

برخى از بازوپايان (Brachiopods) مى توانند خود را مستقيماً به سطوح سخت متصل کنند، اغلب آنها داراى ساقه اى هستند که پديکل (Pedicle ) ناميده شده و از آن براى اتصال به يک سطح يا براى مهار خود در رسوبات کف دريا سود مى برند. بازوپايان  فسيل هاى بسيار رايج در سنگهاى پالئوزوئيک و مربوط به بسيارى از محيط هاى دريائى مى باشند.

اولين ظهورفسيل شناخته شده: کامبرين

آخرين فسيل شناخته شده: کواترنرى

11- دوکفه اى ها

دو کفه اى ها نرم تنانى(Molluscs)  با صدفى ساخته شده از 2 قطعه در هم قفل شده (کفه) و از کربنات کلسيم مى باشند.

مى توان آنها را در محيطهاى دريايى و آب شيرين مختلفى مانند درياچه ها، استخرها ، ريف ها، صخره ها و مجراهاى گرمابى يافت. برخى از دوکفه اى ها خود را به سطوج سخت مى چسبانند. برخى از اين گونه ها مى توانند شنا کننداما اغلب آنها خود را به رسوب هاى نرم متصل مى کنند. به دليل اين که پوسته سختى دارند و ديگرى به دليل اينکه بسيار فراوانند، بقاياى فسيلى دو کفه اى ها نسبتاً خوب و فراوان است.دوکفه اى ها به نام هاى بى سران  (Acephal)، تبرپايان (Pelecypoda) نيز خوانده مى شوند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: کامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

12- شکم پايان

گاستروپودها به معنى «شکم پايان» .از ساير نرم تنان ديگر به دليل يک فرآيند تکوينى که پيچيش ناميده مى شود متفاوت است که در آن تمامى اندام درونى و سيستم اعصاب حداقل °90 درجه از موقعيت اصلى خود انحراف پيدا کرده است. شکم پايان شناخته شده شامل حلزون ها هستند. گاستروپادهاى کمتر شناخته شده شامل Nudibranch ها که فاقد صدف بوده، Pterpodها و Heteropodها هستند که ممکن است با يا بدون صدف باشند. شکم پايان در محيطهاى مختلف دريايى، آب شيرين و خشکى زندگى مى کنند. همه شکم پايان داراى بقاياى فسيلى نيستند اما بقاياى اوليه اين گروه به دوران کامبرين باز مى گردد.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: کامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: کواترنرى ( اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

13- پابرسران

سفالوپودها به معنى «پا بر سران» است و نرم تنانى هستند که داراى پاهايى به شکل بازوهاى قابل انعطاف و يک لوله (Siphon) تغيير يافته مى باشند و همينطور داراى سيستم اعصاب و چشمان بسيار پيشرفته هستند. آنها قادرند به سرعت با خارج کردن آب از طريق سيفون حرکت کنند.

برخى اعضاء اين گروه مانند Nautilus زنده و آمونيت هاى (Ammonites) منقرض شده داراى صدفهاى خارجى مى باشند. اين صدفها به  حجره هايى تقسيم مى شوند و جانور در آخرين حجره که بزرگترين آنها نيز هست زندگى مى کند. ماهى مرکب، انواع منقرض شده مانند belemnite ها داراى صدف داخلى مى باشند.

هشت پاها از انواع فاقد صدف سرپايان هستند و اعضاء اين گروه ابتدا در دوره Devonian ظاهر شده و برخى اعضاء آن هنوز هم موجودند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: دوره کامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

14- کنيدارياها

واژه cnidarian از واژه يونانى cnidos به معنى گزنه گرفته شده است. تمامى کنيدارياها داراى سلولهاى ويژه اى هستند که داراى سم هستند . از آنجا که اندام سختى ندارند، اغلب به خوبى حفظ نشده اند و شناسايى فسيل آنها بسيار دشوار است.اين ها شامل گروه هاى زير هستند:

آنتوزوآها (Anthozoans) شامل sea pens و مرجانهاى واقعى هستند که صخره هاى مرجانى امروزى را تشکيل مى دهند.

سيفوزوآها (Scyphozoans) اينها شامل Jellyfish ها هستند.

هيدروزوآها (Hydrozoans) ممکن است مانند مرجانهاى واقعى به نظر بيايند که بسته به گونه و مرحله چرخه حيات آنها دارد و گروه آخر Cubozoan ها مى باشند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: پرکامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

15- اسفنج ها

اسفنجها از گروه porifera (واژه لاتين به معناى منفذدار) مى باشند و اين نام بخاطر سيستم تغذيه منحصر به  فرد آنها به آنها داده شده است که شامل تعداد فراوانى از سوراخهاى کوچک است که آب و غذا را به درون کشيده و چند سوراخ بزرگتر که مواد زائد را بيرون ميدهد. بطور کلى جانوران شکل خاصى ندارند و از انواع مختلف سلول که به هم مرتبط بوده اما کم و بيش مستقل از هم فعاليت مى کنند، ساخته شده اند. براى پشتيبانى و محافظت آنها داراى خارهاى کوچکى هستند که spicule ناميده شده و درون سلولهاى آنها قرار گرفته اند.(نقش اسکلت اسفنجها را بازى مى کنند).

 اگر چه روابط ميان اسفنجها نامشخص است اما همواره براساس ترکيب و نوع spicule ها دسته بندى شده اند.

Calcarea ها داراى  spiculeهايى از کربنات کلسيم،Demospongia  از اسپونژين (يک نوع پروتئين) و سيليس  است و Hexactinellida داراى اسپيکول هاى 6 بازويى از جنس سيليس هستند.

تعداد محدودى از اسفنج هاى در آب شيرين زندگى مى کنند، اما اکثريت آنها در محيطهاى دريايى از صخره هاى آبى تا مجراهايى عميق اقيانوس زندگى مى کنند .

اولين ظهور شناخته شده فسيل: پرکامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: دوره کواترنرى (اين گروه داراى نمونه هاى زنده کنونى هستند)

16- تريلوبيت ها

تريلوبيت ها جزو مهمترين و قابل تشخيص ترين فسيل هاى بيمهرگان هستند. نام آنها از بدن سه قسمتى آنها گرفته شده است، به طورى که بدن آنها به سه لوب در امتداد عرضى شامل دو لوب جانبى (Pleural) در کناره ها و يک لوب مرکزى مى باشد. همچنين اينها در امتداد طولى داراى سر، سينه و دم هستند. تقريبا تمامى تريلوبيت ها داراى شاخک هستند و همچنين داراى پاهاى دو شاخه هستند که يکى براى حرکت و ديگرى براى تنفس استفاده مى شود. برخى از آنها داراى چشم هاى مرکب و عده اى داراى چشم هاى ساده هستند. تريلوبيت ها جانورانى منحصرا دريايى بوده اند اما تنوع بسيار داشته اند و از درياهاى کم عمق تا آبهاى عميق زيست مى کرده اند.

اولين ظهور فسيل شناخته شده: کامبرين

آخرين نمونه فسيل شناخته شده: پرمين

مهره داران(Vertebrate)  شامل ماهى ها، پرندگان، پستانداران و غيره مى باشند و گروه بسيار متنوعى از جانوران را تشکيل مى دهند. آنها داراى اندازه و اشکال متفاوتى هستند ک از 8 ميلى متر در ماهى تا دايناسور Argentionosauus به طول 42 متر متغير است. آنها در همه نوع زيستگاهى ، از درياى عميق گرفته تا هوا، از منطقه استوايى گرفته تا قطب شمال زندگى مى کنند. برخى از آنها فقط پوست دارند، ولى برخى ديگر مو، پر، فلس، يا ساير پوششها را دارا هستند. مهره داران، طنابدارانى داراى ستون مهره ها هستند، و ثبت فسيل آنها به کامبرين بر مى گردد.

تبصره: وابستگان طنابداران در Hemichordates و chordates توضيح داده شده است.

اولين آثار شناخته شده فسيل: کامبرين

آخرين آثار شناخته شده فسيل:کواترنرى (داراى وابستگان زنده هستند)

پستانداران

پستانداران ، بسيار شبيه به خزندگان و ديگر وابستگان خود هستند. آنها در تمام ويژگى هاى معين مثل جمجمه، آرواره و دندان ها مشترک هستند.

تمام پستانداران خونگرم هستند، و داراى مو مى باشند، و از طريق غدد پستان شير توليد مى کنند، که به همين دليل به اين نام، نامگذارى شده اند. انسان ها از پستانداران هستند، وبسيارى از جانوران نيز در اين رده قرار دارند ، مثل جانوران اهلى و دام ها و حيوانات دست آموز خانگى که در زندگى ما سهيم هستند. بسيارى از ابتدايى ترين پستانداران خيلى کوچک بودند، و فقط دندان ها و مقاومترين بخشهاى اسکلت پستانداران به صورت فسيل ثبت شده اند. اولين پستانداران در اواخر ترياس ديده شده است.

اولين آثار شناخته شده فسيل:ترياس

آخرين آثار شناخته شده فسيل:کواترنرى (داراى وابستگان زنده هستند)

دوزيستان

دوزيستان (Amphibians) بخشى از چرخه زندگى خود را در آب و بخشى را در خشکى مى گذارنند، و از اينرو نام آنها يعنى دوزيست، از کلمه يونانى   (Amphibios)گرفته شده است و به معناى زندگى دوتايى است. مرحله لارو هميشه در آب گذرانده مى شود، و در اکثر موارد دگرديسى لارو به بالغ براى زندگى در خشکى شکل مى گيرد. قورباغه ها، وزغ هاو سمندرها از دوزيستان متداول امروزى هستند. روابط تحولى دوزيستان کاملاً مشخص نشده است بخشى از آن بدين علت است که فاصله زيادى بين ثبت فسيل وابستگان منقرض شده و دوزيستان امروزى وجود دارد.

اولين رخداد فسيل شناخته شده:کربنيفر

آخرين رخداد فسيل شناخته شده: کواترنرى (اين گروه وابستگان زنده اى دارد)

خزندگان

خزندگان آشنا مثل کروکوديل ها، مارمولک هاى کوچک، لاک پشت ها و دايناسورها همگى مهره داران تخم گذار هستند. همانطوريکه پرندگان و پستانداران هستند. تمام مهره داران تخم گذار داراى رويان هستند که در کيسه داخل پوسته نيمه تراوا رشد مى کنندو از رويان و جنين در حال رشد حفاظت مى کنند. مهره داران تخم گذار براساس تفاوت ها به 3 گروه تقسيم شده اند، آناپسيدا (Anapsida) بدون حفره، مثل لاک پشت ها و سيناپسيدا  (Synapsida)که حفره بالايى را از دست داده، همانند پستانداران و خانواده آنها، و دياپسيدا (Diapsida)  با دو حفره، همانند دايناسورها، پرندگان و مارمولک هاى کوچک . ثبت فسيل خزندگان به اواسط دوره کربونيفر بر مى گردد.

اولين آثار شناخته شده فسيل: کربونيفر

آخرين آثار شناخته شده فسيل: کواترنرى (اين گروه وابستگان زنده اى دارد)

ماهى ها

ماهى ها شامل تمام مهره دارانى هستند که چهارپا نيستند. اکثر ماهى ها بدن دراز و کشيده اى دارند و باله هايى متفاوتى دارند و برخى بدنشان پوشيده از فلس يا پوسته هاى استخوانى است. اکثر آنها بوسيله آبشش نفس مى کشند و بجز  Agnathanها بقيه آرواره دارند. همه آنها اسکلت هايى دارند که از استخوان تشکيل شده است بجز کوسه ها و خانواده آنها که اسکلتشان از غضروف است. ماهى ها از کامبرين ديده شده اند، و شکل هاى مختلفى از آنها در سراسر دوره فانروزئيک زيست کرده اند.

اولين آثار شناخته شده فسيل: کامبرين

آخرين آثار شناخته شده فسيل:کواترنرى (داراى وابستگان زنده هنوز هستند)